Phòng GD $ ĐT Huyện Sóc Sơn
Trường THCS Đức Hoà
Giới
thiệu sách tháng 1
Cuốn sách “ Văn hóa phong tục”
Đức Hoà, ngày 08 tháng 01 năm 2024
Văn hóa phong tục, tập quán Đông phương trong đó có
nước Việt Nam ta là một kho kiến thức vô tận của loài
người, nó bao gồm cả phần lý thuyết, thực tế và trải
nghiệm. Kho tàng văn hóa phong tục, tập quán không phải của
một tác giả nào viết ra mà nó được xây dựng và chắt
lọc qua hàng ngàn năm, hàng vạn năm, là trí tuệ của nhân
loại. Kho tàng văn hóa, phong tục, tập quán
Việt nam được sản sinh ra từ cuộc sống hàng ngày, từ
lời ru à ơi của người mẹ ru con trong các đêm
hè oi ả, những đêm đông giá lạnh, những cầu hò điệu hát, những câu
ví dao duyên của đôi trai gái yêu nhau vừa trữ
tình vừa thơ mộng,Văn hóa được bắt nguồn
từ sau lũy tre làng đến nơi phồn hoa đô thị.
Nội dung của văn hóa, phong tục, tập quán rất đa
dạng phong phú từ những tập tục hàng ngày, cách xưng hô ứng
xử trong gia đình, xã hội đến những tập tục, hương ước của làng của
xã, việc hôn nhân cưới xin, tang ma, lễ bái tất cả đều được xậy
dựng ghi chép truyền lại cho đời sau. Sự hình
thành và phát triển văn hóa đi liền theo chế độ xã hội, với sự phát
triển của quan hệ sản xuất, nó vừa là sản phẩm trí tuệ phản ánh đậm
nét sự thăng trầm của chế độ xã hội vừa là định hướng xã hội phát
triển theo chiều hướng nào đó. Sản phẩm văn hóa tồn tại
khách quan không phụ vào ý định chủ quan mang đậm đà bản
sắc dân tộc.
Trong
kho tàng văn hóa, phong tục, tập quán Việt nam đã đề
cập đến gần như tất cả các vấn đề của đời sống xã hội, từ đời sống thường nhật
đến đời sống tâm linh. Từ những việc bình thường đến những mơ
ước xa xôi. Kho tàng kiến thức văn
hóa, phong tục, tập quán thật đồ sộ và vĩ đại. Chưa cần bàn đến nguồn
gốc xuất xứ hay cội nguồn của nó mà chỉ nên khai thác thừa
hưởng những kiến thức vừa cụ thể vừa trừu tượng cũng thấy được sức sáng tạo
không biết mệt mỏi của người xưa. Người xưa không có máy móc hiện đại như bây
giờ mà chỉ bằng quan sát tích lũy, đúc rút và trải nghiệm, bằng
sự suy luận vừa logic vừa sáng tạo đã tạo
nên kho tàng văn hóa đồ sộ mà
ngày nay chúng ta đọc mãi, nghiền ngẫm mãi mà vẫn chưa hiểu
hết ý người xưa.
Kiến thức ngươi
xưa để lại vừa đơn giản vừa phức tạp, vừa dễ hiểu vừa khó hiểu cần có
thời gian nghiên cứu mới hiểu được.
Nhằm cung cấp cho độc
giả những kiến thức về văn hóa phong tục, tập quán Đông phương và
Việt nam, phong tục tập quán của cha ông ta đã
tích lũy hàng nghìn năm một cách trình tự, chúng tôi đã cố gắng sưu
tầm, thu thập tài liệu qua nhiều năm, nhiều thời kỳ có
những phần ghi chép kiến thức đã được các bậc tiền nhân đi trước tổng
kết đúc rút, có những vấn đề đã được khảo nghiệm qua thực tế. Kiến
thức là của Nhân loại không phải của riêng ai, chúng tôi chỉ là những
người ghi chép khâu nối đối chiếu giữa lý thuyết và thực tế có vấn đề
gì cần phải sửa, cần phải điều chỉnh thì điều chỉnh cho phù hợp với
lý thuyết và tình hình thực tế hiện nay. Nội dung chủ yếu
của cuốn sách này bao gồm các vấn đề văn hóa, xã
hội, phong tục, tập quán, tín ngưỡng... Khi đọc người đọc cảm
thấy nó rất gần gũi, giản dị, bình thường hình như mình đã đọc được ở đâu
đó trong sách, trên phim ảnh, thậm chí qua các
buổi chuyện trò bên tách cà phê nóng vào buổi sáng hoặcbuổi
chiều hay dạo chơi trên đường phố, trong công viên.
Cuộc
sống ai cũng có cha có mẹ, ai cũng một quê hương
để nhớ để thương, người làm cha làm mẹ hạnh phúc nhất là nhìn
thấy con khôn lớn trưởng thành, dựng vợ gả chồng,
rồi mong đến ngày có đứa cháu miệng bập bẹ hai tiếng bà ơi,
ông ơi, rồi câu chuyện vào chùa lễ Phật cầu kinh... những chuyện như
vậy chúng ta đều tìm thấy trong cuốn sách này. Sách có
nội dung rất phong phú đa dạng nhưng không xô bồ, nó được
chọn lọc và trải nghiệm qua thực tế.
Từ nhiều thế kỷ trước,
trong lời tuyên cáo sau chiến thắng giặc Minh, Nguyễn Trãi đã tự hào: “Như
nước Đại Việt ta từ trước/Vốn xưng nền văn hiến đã lâu”. Sau này trong lời
hịch kêu gọi đánh giặc Thanh, người anh hùng Nguyễn Huệ cũng hào sảng tuyên bố
mục đích của cuộc chiến đấu là: “Đánh cho để dài tóc/Đánh cho để đen răng” ý là
đánh giặc để gìn giữ phong tục, tập quán nghìn đời của ông cha. Đến thời hiện
đại, ngay sau khi giành được độc lập, khai sinh ra nhà nước dân chủ nhân dân,
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định điểm quan trọng trên hành trình dựng nước và
giữ nước “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”. Văn hóa, phong tục với sức sống lâu
bền, được tôn trọng như một thứ luật bất thành văn, đâu chỉ là thành tố cuộc
sống mà đó còn là nền tảng, là cội rễ sức mạnh để dân tộc đi qua chiến tranh,
đồng hóa, vượt qua bao gian nan, thử thách. Và cũng bởi vậy, đây là đề tài được
nhà văn Hoàng Quốc Hải dành nhiều tâm sức tìm hiểu, nghiên cứu với những bài
viết được tập hợp trong cuốn sách Văn hóa phong tục
Cuốn sách gồm 46 bài viết đề cập đến
nhiều khía cạnh trong văn hóa phong tục của đất nước, của thủ đô Hà Nội. Đó có
thể là những vấn đề lớn mang tính đại thể đến những sự việc cụ thể trong cuộc
sống đời thường. Đó cũng có thể là những vấn đề mới nảy sinh trong cuộc sống
hiện nay nhưng cũng có nhiều câu chuyện dù xưa mà chưa cũ trong đời sống, qua
thời gian vẫn nguyên giá trị thời sự.
Là một nhà tiểu thuyết lịch sử, am tường
về văn hóa truyền thống, kiến văn sâu rộng, ham tìm hiểu đến tận cùng vấn đề
nên ở các bài viết của nhà văn Hoàng Quốc Hải người đọc thấy được sự dụng công,
tỉ mỉ,mọi vấn đề đều có sự xâu chuỗi, kết nối với mạch nguồn của lịch sử tạo
cái nhìn thấu suốt, toàn diện. Có thể trong cuốn sách này, một số vấn đề được
tác giả nêu ra còn có những nhận định khác nhau, tuy nhiên tu cảm nhận được một
tấm lòng trân quý giá trị truyền thống, tự hào với những phong tục tốt đẹp,
những chiến tích đáng tự hào của ông cha trong quá khứ. Bởi vậy, cuốn sách khơi
gợi lòng tự hào với lịch sử của dân tộc trong mỗi người. Bên cạnh đó, nhà văn
Hoàng Quốc Hải cũng mạnh dạn chỉ ra những hiện tượng chưa đẹp trong đời sống,
những lỗ hổng trong quản lý và phát triển văn hóa dân tộc, những ngộ nhận về
các di tích, các truyền thuyết lịch sử để từ đó nêu những kiến nghị, đề xuất
thiết thực mong cải hóa những điều hạn chế ấy, gìn giữ phong tục thuần hậu,
đánh giá xác đáng, đúng đắn giá trị của những di sản văn hóa dân tộc.
Một phần lớn dung lượng của sách được
tác giả dành để viết về Thăng Long - Hà Nội. Bởi từ cổ chí kim, dù ở bất kỳ thể
chế nào thì Thủ độ bao giờ cũng là biểu tượng cả về vật chất và tinh thần của
đất nước. Sự nổi trội ấy hiển hiện ra ở nhiều phương diện nhưng ở chiều sâu,
kết tinh lại trong những gì tiêu biểu nhất, đó là văn hóa. Văn hóa Thăng Long,
phong tục thuần hậu của đất Kinh kỳ được nhà văn Hoàng Quốc Hải thể hiện toàn
diện không chỉ ở phong tục, lễ hội, phố phường, những di tích lịch sử, danh lam
thắng cảnh, mà còn là nếp sống, nếp nghĩ, cả cách tuyển chọn, sử dụng nhân tài
của những con người đất Hà thành trong dòng chảy văn hóa, lịch sử cả ngàn năm.
Với văn phong trong sáng, những lập luận sắc sảo, những bài viết
của nhà văn Hoàng Quốc Hải được tập hợp trong cuốn sách không chỉ là khảo luận
mà còn là tâm huyết của một con người có trách nhiệm với sự phát triển văn hóa,
gìn giữ phong tục của dân tộc.
Mời các em đến thư viện để đọc và hiểu sâu hơn về cuốn
sách Văn hóa phong tục - TK1995 của tác
giả Hoàn Quốc Hải, xuất bản năm 2019, do nhà xuất bản Hà Nội ấn hành, với 352
tr mang đến cho ta cả một bầu trời văn hóa dân tộc. Mời các em tìm đọc
Người lập
Duyệt của BGH
Phạm Thị Phương Nguyễn Xuân Trường